Het programma Registratie aan de bron eindigde op 14 april 2022. Hieronder zie je de belangrijkste mijlpalen die het programma in de loop der jaren bereikte.
NB De informatie op deze site wordt niet meer bijgehouden. Alle tools en praktijkverhalen die horen bij de mijlpalen hieronder zijn en blijven beschikbaar op Amigo!, het kennisplatform van Nictiz.
Goede afspraken over wat, wanneer en hoe vast te leggen zijn nodig voor eenduidige registratie. Voor drie belangrijke medische concepten en de bijbehorende zibs zijn die afspraken er nu. Opgesteld door werkgroepen met een brede vertegenwoordiging van medisch specialisten. De handreiking ligt nu ter vaststelling bij de Raad Kwaliteit van de FMS.
Registratie aan de bron initieerde het opstellen van deze Handreiking samen met de Federatie Medisch Specialisten (FMS). Onderzoek in twee verschillende umc’s liet namelijk zien dat zorgprofessionals bereid zijn om goed te registreren, maar dat ze niet altijd precies weten wat er dan van hen wordt verwacht. De eenheid van taal is dan wel vastgelegd in definities in de zorginformatiebouwstenen (zibs), maar daarmee zijn voor zorgverleners die medische informatie moeten registreren zeker niet alle praktische vragen beantwoord. Hoe moet je bepaalde informatie precies in het elektronisch patiënten dossier (epd) registreren? Gebruik je alle velden, of maak je een keuze? Zijn er bepaalde velden die je altijd moet invullen? Wanneer is gestructureerd vastleggen belangrijk en wanneer volstaat vrije tekst? Die vragen zijn nu dóór en vóór medisch specialisten beantwoord.
Door en voor medisch specialisten
Specialisten uit verschillende huizen – vaak cmio’s - en van verschillende specialismen, met mandaat vanuit hun beroepsgroep, waren bereid om met elkaar aan de slag te gaan, daarbij geholpen door projectleider Sales Bansie van Registratie aan de bron. Drie belangrijke concepten namen ze onder de loep: ‘klachten en diagnoses’, ‘behandelaanwijzingen’ en ‘allergieën en intoleranties’. Ze keken kritisch naar de bijbehorende zibs voor die concepten, alle drie overigens onderdeel van de Basisgegevensset Zorg (BgZ) en dus in alle epd’s ingebouwd. De collega’s akkerden de concepten en de zibs helemaal door en kwamen tot concrete praktische afspraken over wat wanneer en hoe vast te leggen. Medisch specialisten vanuit het CMIO-netwerk (de Chief Medical Information Officers) van de FMS, Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ) en Zelfstandige Klinieken Nederland (ZKN) keken mee en beoordeelden de voorstellen op uitvoerbaarheid in de praktijk. Zo ligt er nu een Handreiking voor deze eerste drie zibs. Daarbij kwam overigens ook wel naar voren dat niet alle gegevens die zorgverleners belangrijk achten, in de zibs konden worden vastgelegd en dat is teruggegeven aan zib-beheerder Nictiz.
Eerste stap
Medisch specialisten zetten met deze handreiking een belangrijke eerste stap naar landelijke afspraken over welke informatie er minimaal in het zorgproces moet worden geregistreerd. De Raad Kwaliteit van de FMS besprak de handreiking begin april 2022 waarna deze naar verwachting binnenkort wordt vastgesteld door de Raad Kwaliteit. “Ons uitgangspunt was dat de afspraken toepasbaar moesten zijn in de praktijk”,zegt Iris Verberk, internist-nefroloog, cmio, bestuurslid van FMS en stuurgroeplid van Registratie aan de bron.
Intuïtief
Verberk weet als geen ander dat er nog meer stappen gezet moeten worden om zorgprofessionals te helpen om eenduidig te registreren. De angel zit in de ondersteuning van de registratie in de dagelijkse praktijk . Ook met de nu gemaakte afspraken wordt adequaat registreren en hergebruik van data nog steeds zeer bemoeilijkt doordat de verschillende epd’s de zibs deze verschillend hebben geïmplementeerd. Wat je in het ene epd wel conform de afgesproken standaarden kunt vastleggen, kun je in het andere niet - of niet (volledig). En dat is een cruciaal probleem, want dan is er dus geen sprake van eenduidig registreren en kan meervoudig gebruik voor onder meer netwerkzorg niet of slechts ten dele plaatsvinden. De interfaces van de epd’s verschillen ook, om nog maar te zwijgen van het feit dat veel ziekenhuizen hun epd op maat hebben ingericht. Voor die verschillende epd’s zou je op basis van de Handreiking nog in detail uitgewerkte instructies moeten opstellen.
De systemen zouden het adequaat registreren bovendien veel beter moeten ondersteunen, door het vanzelfsprekend en intuïtief te maken, vindt ook Verberk: “De systemen moeten nog veel gebruiksvriendelijker worden, zodat zorgprofessionals bij wijze van spreken verleid worden om het goed te doen.” De opstellers van de handreiking wijzen er verder op dat nut en noodzaak van adequate, eenduidige registratie meer aandacht verdient in onderwijs, opleiding en trainingen. De handreiking is daarbij een eerste stap naar meervoudig gebruik, waarbij naast deze drie concepten de overige zibs uit de BgZ nog uitgewerkt moeten worden.
De Handreiking adequate registratie in het Elektronisch Patiënten Dossier (EPD) vind je op Amigo!
Registratie aan de bron beschikt over veel unieke kennis en ervaring als het gaat om de BgZ en zibs. Die kennis willen we duurzaam toegankelijk maken op een online Kennisplatform. Het Raamwerk zib-compliance is daartoe op een eigen website geplaatst, www.raamwerkzibcompliance.nl. De discussie over dit onderwerp vindt plaats op een platform van Citrienfondsprogramma Naar regionale oncologienetwerken, Twiin en Registratie aan de bron.
Alle (overige) tools en praktijkverhalen hebben een plek gevonden op het kennisplatform van Nictiz, Amigo!
Umc's ondersteunen en aanjagen met BgZ-audit en jaarlijkse monitor
We waren gedurende onze programmaperiode doorlopend in gesprek met de umc’s over wat lukt en wat niet lukt als het gaat om de implementatie van zibs en de BgZ. Wat is er nodig om vooruitgang te boeken? Wij stimuleerden de voortgang door steeds te zorgen dat concrete ervaringen en voorbeelden werden uitgewisseld in het maandelijkse overleg van het programmamanagement. Onze periodieke monitor van de stand van zaken ten aanzien van de Outcomedoelen en de jaarlijkse BgZ-audit vormden mede input voor dit gesprek.
Als vervolg hierop werkten wij aan een 'toets op vastleggen van de BgZ', een thermometer waarmee een zorgorganisatie snel en makkelijk kan checken hoe het ervoor staat met het vastleggen.
De BgZ is inmiddels vrijwel overal in de epd’s ingebouwd, dus de systemen kúnnen het. Maar dan… Registreren zorgverleners die BgZ ook daadwerkelijk? Voor alle patiënten? En registreren ze alle relevante onderdelen van die behoorlijk omvangrijke BgZ?
Hoe goed het met die feitelijke vastlegging gaat, is belangrijk om te weten als je de kwaliteit van de registratie wilt verhogen. Registratie aan de bron ondersteunde de umc’s de afgelopen jaren bij het meten daarvan, onder meer met de zogeheten BgZ-audit. Die BgZ-audit leverde waardevolle informatie op maar kostte de umc’s ook veel tijd en energie. “Dat moet anders en makkelijker kunnen, vonden wij”, zegt adviseur Gé Klein Wolterink. “Toetsen van de vastlegging is heel lastig, het kostte tot nu toe heel veel handmatig werk. En door de verschillende epd’s en de verschillende inrichting daarvan is het ook appels met peren vergelijken als je een overzicht wilt maken van hoe goed de umc’s het onderling doen. Daarom wilden we van een situatie waarin je handmatig gegevens moet verzamelen naar een automatische methode.” Zo’n automatische tool is veel minder arbeidsintensief. Bovendien is het daarmee mogelijk om tot op individueel patiëntniveau feedback te leveren. Ziekenhuizen kunnen met zo’n ‘thermometer’ makkelijk en snel bekijken hoe goed de BgZ wordt vastgelegd in eigen huis en de tool inzetten als onderdeel van verbetertrajecten.
Samenwerkende Epic-huizen
Registratie aan de bron werkte daarom samen met ziekenhuizen aan het ontwikkelen van een automatische toets op vastleggen. De focus lag daarbij op twee epd’s, van Chipsoft en Epic. De ziekenhuizen die Epic gebruiken, sloegen al snel de handen ineen. Samen met de leverancier en zochten ze naar mogelijkheden om met bestaande functionaliteit van het systeem zo’n tool te maken. Amsterdam UMC en UMCG ontwikkelden het format en op basis daarvan kwam een eerste versie tot stand. Dat klinkt simpel, maar het betekent bijvoorbeeld dat er voor ieder onderdeel van iedere zorginformatiebouwsteen (zib) programmatuur geschreven moest worden. Dat werk verdeelden de huizen onderling. Elk huis leverde zijn portie aan bij Epic, die ze assembleerde tot één tool en vervolgens weer aan alle huizen ter beschikking stelde. Die eerste versie werd getest en daarmee werd de tool verder aangescherpt.
De Epic-tool levert gegevens op die in een dashboard gepresenteerd kunnen worden: van data naar informatie. Zover is het nog niet, maar het wenkend perspectief is dat zo’n dashboard tot op niveau van de individuele patiënt toont hoe het staat met de vastlegging van de BgZ. Zo zou een specialist voorafgaand aan een polibezoek heel makkelijk kunnen zien waar nog wat ontbreekt en weet hij dat hij dat moet navragen.
Meer winst
“Het was een heel leuk proces”, zegt Erik van der Velde, die namens Registratie aan de bron als projectleider optrad bij de ontwikkeling van de tool. “De huizen hebben als doel om tot meer hergebruik te komen, ook in relatie tot VIPP5 en de Wegiz natuurlijk – ze moeten de BgZ straks kunnen uitwisselen, daar zijn ze toch al mee bezig. Ze zien het echt in het grotere geheel en als deel van een verbetertraject.” Maartje van Nieuwenhuizen, epd-expert in UMCG, onderschrijft dat van harte – en ze ziet méér winst. “We hebben elkaar als Epic-huizen hier echt in gevonden. We werkten al veel samen, maar de toets op vastleggen heeft ervoor gezorgd dat we ook proberen in het toepassen en gebruik van de zibs beter samen te werken. De ervaring leert dat de zibs en codestelstels ruimte laten voor interpretatie, met als risico dat huizen verschillende keuzes maken voor iets wat hetzelfde zou moeten zijn. Door de taken te verdelen en af te stemmen verklein je dat risico.”
De andere grote leverancier, Chipsoft beschikt al over een tool. Daarvoor moet je als ziekenhuis wel over het zogeheten data-warehouse van de leverancier beschikken. “We zijn begonnen te kijken wat daarvan precies de mogelijkheden zijn, maar dat moet nog verder worden uitgezocht”, zegt Gé Klein Wolterink. Dat zal in verband met de afsluiting van het programma jammergenoeg niet meer vanuit Registratie aan de bron worden begeleid.
Ervaringen en tips bij de implementatie van het landelijk zorgpad hoofd halsoncologie
Registratie aan de bron ondersteunde de implementatie van een landelijk zorgpad voor hoofd-halsoncologie in Radboudumc en Antoni van Leeuwenhoek. De ervaringen uit het project Dataversneller Hoofd-hals zijn nu gebundeld. Het verslag onder de inspirerende titel: Eenmalig registreren, iedereen kan het leren! staat vol tips en handvatten voor volgende centra die hiermee aan de slag willen.
De hoofd-halsoncologie is in Nederland georganiseerd in acht erkende centra die zorg verlenen vanuit multidisciplinaire werkgroepen. De werkgroepen zijn verenigd in een landelijke werkgroep. Het landelijke hoofd-halszorgpad werd geïnitieerd in het Radboudumc door hoofd-halschirurgen Guido van den Broek, ook cmio, Jimmie Honings en Robert Takes. De registratie in dit zorgpad is ingericht volgens de principes van Registratie aan de bron: de informatie die relevant is voor het zorgproces wordt eenmalig en eenduidig geregistreerd voor meervoudig gebruik.
Registratie aan de bron ondersteunde de implementatie van het landelijke hoofd-halszorgpad bij Radboudumc en het Antoni van Leeuwenhoek (AvL) en werkte daarbij ook samen met het Integraal Kankerinstituut Nederland (IKNL) en de Nederlandse Werkgroep voor Hoofd Hals Tumoren (NWHHT). Eerst werd het zorgpad van het Radboudumc doorontwikkeld tot een landelijk zorgpad; daarna kwam het implementeren daarvan in het Radboudumc en in het Antoni van Leeuwenhoek. Het Radboud werkt met Epic, het AvL met zelfbouw Hix. Alleen al daardoor was de implementatie bij AvL geen kwestie simpelweg herhalen wat er in het Radboudumc al was gedaan.
Hoofd-halschirurg Guido van den Broek en applicatiespecialist Rosemarijn van der Donk van Radboudumc, en projectmedewerker epd Marleen Aandewiel en hoofd-halschirurg Richard Dirven van AvL hebben samen nu met adviseur Lana Aziz van Registratie aan de bron en projectondersteuner Tom Ebbers op een rijtje gezet hoe dit proces verliep. Het is een lezenswaardig rapport geworden dat vooral berust op de concrete ervaringen van de vier opstellers van het rapport in de praktijk. Niet voor niets is de ondertitel: Ervaringen uit het Radboudumc en Antoni van Leeuwenhoek bij de ontwikkeling en implementatie van een gestandaardiseerd patiëntendossier hoofd-halsoncologie.
Lana Aziz: “We hebben vanuit het programma Registratie de afgelopen jaren mooie tools handvatten ontwikkeld die ons helpen om in de praktijk met Registratie aan de bron aan de slag te gaan. In het rapport dat wij nu uitbrengen, lees je praktijkervaringen van ziekenhuizen die hiermee aan de slag zijn gegaan. Dit geeft een reëel beeld van wat je kunt verwachten en waar je in een dergelijk traject tegen aanloopt. Je ziet hoe Radboudumc en AvL aan de slag zijn gegaan. Waar liepen ze tegenaan; wat bleken de mogelijkheden en onmogelijkheden te zijn en wat is er geleerd? Dit helpt andere ziekenhuizen. Zo weten zij rekening mee moeten houden als ze hier ook mee aan de slag gaan.”
Het rapport Eenmalig registreren, iedereen kan het leren! vind je op Amigo!
Registratie aan de bron vraagt behalve goed ingerichte systemen ook dat zorgprofessionals goed registreren. Hóe zorgprofessionals gebruik maken van het epd is dus een belangrijke factor die de kwaliteit van de registratie mede bepaalt. En dat hangt weer naadloos samen met hoe tevreden ze zijn over het systeem waarin ze moeten werken. Epd-tevredenheidsonderzoek kan belangrijke input leveren voor optimalisatie van het epd vanuit gebruikersperspectief en het kan de zorgprofessionals helpen om beter gebruik te maken van hun epd. Beide invalshoeken samen zorgen voor betere registratie en daarmee voor betere zorg en meer hergebruik en dus een lagere registratielast.
HIeronder vind je een verzameling van artikelen en informatie over het epd-tevredenheidsonderzoek en andere relevante informatie over het optimaal gebruik maken van het epd.
Goed gebruik epd vraagt structurele training en opleiding
Interview adviseurs Larisssa Frank en Marieke Hanegraaf over 'registreren is mensenwerk'
De zorgverlener is aan zet! Onder meer over de optimalisatie van het epd in Amsterdam UMC
We hebben dringend zorgbrede regie en landelijke kaders nodig willen we écht verder komen op weg naar eenduidig, eenmalig registreren voor meervoudig gebruik. Luid en duidelijk laten ze deze hartenkreet horen, de partijen die we om tafel hadden in ons project Implementatiestrategie. ‘Er klinkt een heel harde roep om daadkrachtige, zorgbrede keuzes.’
Dit valt te lezen in de eindrapportage van het rapport Implementatiestrategie Registratie aan de bron.
Zorgprofessionals, epd-leveranciers en ziekenhuizen zijn het eens: het is hoog tijd voor landelijke, zorgbrede regie als het gaat om registratie aan de bron. Dit is dan ook de belangrijkste aanbeveling van ons net afgeronde project Implementatiestrategie. Hoe kom je tot brede, landelijke opschaling? Wij brachten zorgprofessionals, epd-leveranciers en zorgaanbieders bij elkaar. Het doel was dat ze gezamenlijk tot afspraken zouden komen voor een implementatiestrategie: wat krijgt prioriteit en wat kan wachten tot later? Een hoge inzet, want de perspectieven zijn heel verschillend en de belangen kunnen behoorlijk uiteenlopen. Hoe kom je dan toch verder? “Wil je consensus bereiken, dan heb je verbinding en begrip voor elkaars perspectief nodig”, zegt adviseur Yoen van der Linden. “Niet invullen voor een ander wat hij ergens van vindt, maar echt het gesprek aangaan. Dan krijg je daadwerkelijk inzicht in iemands drijfveren, en wellicht ook een positiever beeld van die partij. Daardoor kom je gemakkelijker tot oplossingen.”
Positief verrast
Deelnemers gingen tijdens vier interactieve sessies op verschillende manieren met elkaar in gesprek over de centrale vraag: hoe kunnen we het principe eenmalig en eenduidig vastleggen voor meervoudig gebruik implementeren in de medisch-specialistische zorg? Van der Linden: “We hadden de inhoud en vorm van de sessies samen met een vertegenwoordiging van de doelgroep bepaald. Dat werkte heel goed. Wat ik erg leuk vond, was dat deelnemers teruggaven dat ze veel nieuwe dingen hadden gehoord en dat ze positief verrast waren over hoe de ander erin staat.”
Implementatiekalender
Vanuit de onderlinge verbinding kwamen de deelnemers tot een aantal belangrijke criteria en randvoorwaarden als basis voor een gezamenlijke roadmap en de implementatie ervan. Van der Linden: “Deelnemers gaven heel duidelijk aan dat er zorgbrede regie en sturing nodig is. Dat is het kader waarbinnen je als sector aan de slag gaat. Je moet dit vertalen in een haalbare, praktijkgerichte implementatiekalender waarbij je goed moet afwegen wat je landelijk wilt voorschrijven en op welke punten je regionaal of lokaal speelruimte biedt.”
Daadkrachtige keuzes
Er klinkt een heel harde roep om daadkrachtige, zorgbrede keuzes, aldus Van der Linden: “Ik hoorde een opvallende uitspraak die dit heel mooi illustreert: er zijn niet zozeer goede of foute keuzes, het gaat erom dát er keuzes gemaakt worden. Ik vind dat mooi gezegd omdat het betekent dat je omwille van het overkoepelende doel bereid bent om bepaalde keuzes te accepteren waar jij als partij wellicht niet direct baat bij hebt. Je stapt als het ware over je eigen schaduw heen. De verschillende stakeholders waren nog niet eerder op deze manier bij elkaar gebracht. Dat dat nu wel is gebeurd en tot groter wederzijds begrip én gezamenlijke aanbevelingen heeft geleid, is mijns inziens de grootste winst van dit traject. Verbinding en samenwerking van álle partijen, ook de epd-leveranciers, is onmisbaar om het gedachtegoed van registratie aan de bron geïmplementeerd én gebruikt te krijgen.”
Het zorgproces is leidend, de registratie ondersteunt het zorgproces. Een duidelijke beschrijving van het desbetreffende zorgproces is de eerste stap als je aan de slag wilt om de registratie te verduurzamen. Hoe je tot zo'n beschrijving komt, hebben we vastgelegd in een handleiding die voor alle mogelijke aandoeningen en zorgpaden bruikbaar is.
Dit document is een handleiding voor het uitvoeren van een zorgprocesanalyse. Zo’n analyse geeft inzicht in de benodigde activiteiten en de betrokken personen bij het zorgproces rond een bepaalde aandoening. Het doel is te komen tot een set van gegevens die minimaal nodig zijn voor het leveren van goede zorg. Deze minimale gegevensset kan gebruikt worden als uitgangspunt voor het definiëren van datasets voor specifieke usecases, zoals kwaliteitsregistraties, patiëntoverdracht en onderzoek.
Hier vind je de Handleiding analyse zorgproces V1.0
Generieke systeemeisen: zib-compliance
Een groot struikelblok als het gaat om eenmalig registreren en hergebruik van zorginformatie is de moeizame uitwisseling tussen verschillende merken epd's. Wat is er nodig om dit te verbeteren?
We voeren het gesprek aan de hand van het Raamwerk zib-compliance op het platform digitaleuitwisseling.nl. Het Raamwerk zib-compliance maakt inzichtelijk op welke punten nadere afspraken nodig zijn zodat de zibs daadwerkelijk kunnen worden uitgewisseld tussen verschillende epd's. We bieden het ook aan aan VWS als input voor de Wegiz, de voorgenomen wet die digitale uitwisseling in de zorg regelt.
Een ander punt dat hier aan raakt, is de digitale uitwisseling op zichzelf. Hoe communiceren de systemen met elkaar? Ook daarvoor zijn een gezamenlijke strategie en goede afspraken nodig. De voor de hand liggende oplossingsrichting is dat dit gebeurt met behulp van API's, Application Programming Interfaces. Wij hebben deze kwestie geagendeerd en dit wordt met onze steun inhoudelijk uitgewerkt door Nictiz.
Ons Uitwisselingsmodel geeft in acht overzichtelijke stappen weer wat er nodig is voor succesvolle digitale uitwisseling van zorginformatie. Het helpt om in concrete situaties in kaart te brengen wat er geregeld moet worden en om daarover met elkaar het gesprek aan te gaan. We hebben het Uitwisselingsmodel in de loop der jaren ontwikkeld en vervolmaakt. Medio 2020 was het 'af'. Het is een algemeen model en bruikbaar voor alle vormen van digitale uitwisseling van zorginformatie, niet alleen tussen ziekenhuizen maar ook in de ggz, de eerste lijn enzovoort. Het model is vrij te gebruiken voor iedereen die aan de slag is met digitale uitwisseling in de zorg. Een uitgebreide versie met toelichting op de acht stappen kan worden gedownload op Amigo! Ook maakten we een korte en krachtige animatie over het Uitwisselingsmodel.
In een pilot samen met de afdeling Oogheelkunde van Radboudumc maakten we een duurzame dataset voor de kwaliteitsregistratie Cataract. Die dataset is vastgelegd in de systemen en kan nu automatisch worden aangeleverd aan DHD, de organisatie die deze kwaliteitsregistratie uitvoert. Het Nederlands Oogheelkundig Gezelschap gaat verder met de stapsgewijze landelijke verduurzaming van deze kwaliteitsregistratie in andere ziekenhuizen en klinieken.
Lees hier meer over dit succesverhaal.
We ontwikkelden samen met Radboudumc en wetenschappelijke vereniging NOV een duurzame dataset voor de Landelijke Registratie van Orthopedisch Implantaten.
Lees hier meer over de verduurzaamde dataset.
Een enthousiaste groep zorgprofessionals in Radboudumc ontwikkelde met onze hulp een zorgpad voor de hoofdhalsoncologie dat wordt ondersteund door eenduidige registratie in het epd (EPIC) Het epd ondersteunt de betrokken zorgprofessionals met gebruikersvriendelijke formulieren en suggesties in de vorm van pop-ups. De volgende stap is het landelijk invoeren van dit zorgpad in alle centra die deze zorg aanbieden in Nederland. Dat zijn er 14. Op dit moment werken we samen met AvL aan implementatie voor een ander epd, namelijk HIX.
In 2019 begonnen we met onze Masterclasses. De eerste Masterclasses, onder de titel 'Zorginformatie altijd en overal voor iedereen beschikbaar maken - hoe doe je dat?' waren een groot succes. Ruim 90 deelnemers uit verschillende disciplines in het zorgveld gingen geïnspireerd naar huis. We zetten dit waardevolle initiatief inmiddels voort onder de noemer Verdiepingssessies. In deze (online) sessies gaan we telkens in op een bepaald aspect van digitale uitwisseling van zorginformatie.
Eenduidig en eenmalig registreren is óók een kwestie van hoe goed de medewerkers die gegevens invoeren uit de voeten kunnen met hun epd. Kan het epd beter worden toegesneden op het zorgproces, kan het gebruikersvriendelijker? Of gezien vanaf de andere kant: kunnen zorgmedewerkers beter registreren? Beide kanten bieden kansen om de registratie te verbeteren en de registratielast te verminderen.
Een eerste stap om te kijken waar die kansen liggen is onderzoeken van de tevredenheid van medewerkers als het gaat om hun epd. In Amerika doet de organisatie KLAS dit soort onderzoek al jaren. Ziekenhuizen blijken een enorme variatie te vertonen op dit punt. Het onderzoek laat zien dat succesvolle organisaties succes boeken omdát ze investeren in de registratie door hun medewerkerns. De belangrijkste succesfactoren zijn training van medewekers, de mogelijkheid voor medewerkers om de interface van het systeem te personaliseren en cultuur: niet het systeem bepaalt maar het zorgproces is leidend en het systeem ondersteunend.
Registratie aan de bron heeft dergelijk onderzoek in samenwerking met KLASS nu ook in de umc's geïntroduceerd. De uitkomsten geven inzicht en richting voor verbetering in het ziekenhuis.
Onze serious game Medisch Centrum Oost is een doorslaand succes! Honderden zorgprofessionals, andere ziekenhuismedewerkers, studenten en ICT-collega's zijn aan het denken gezet over eenduidig registreren en hoe zij dat beter kunnen doen.
In toenemende mate benaderden organisaties verantwoordelijk voor de kwaliteitsregistraties en de wetenschappelijke verenigingen ons programma met de vraag op welke wijze zij het beste invulling kunnen geven aan eenmalig en eenduidig registreren. De centrale vraag is hoe zij hun dataset zo kunnen vormgeven, dat deze voldoet aan de landelijke standaarden (zibs/BgZ). Op grond van ervaringen in onze pilotprojecten op dit gebied, hebben wij hiervoor een handleiding geschreven: het Doeboek Kwaliteitsregistraties.
Meer over het Doeboek leest u hier.
Toelating model van zibs, BgZ en eOverdracht tot duurzaam informatiestelsel voor de zorg.
Uniforme registratie van het operatieverslag en het MDO-verslag in het Radboudumc geïmplementeerd. Ook wordt deze set uniform aangeleverd aan de Nederlandse Kanker Registratie. In het UMC Utrecht is een uniforme vastlegging van het MDO-verslag gerealiseerd.
In de serious game Medisch Centrum Oost wordt een ziekenhuis in het klein nagespeeld. Patiënten verplaatsen zich langs assistenten, verpleegkundigen en artsen terwijl die in het epd zorginformatie vastleggen. Inzichtelijk wordt wat het betekent wanneer informatie steeds opnieuw moet worden uitgevraagd, opgezocht en genoteerd. En wat het kan opleveren als informatie kan worden hergebruikt. Naast dat de spelsimulatie inzicht geeft, biedt het aanknopingspunten voor gesprek over hoe het in de dagelijkse praktijk op de werkvloer anders kan. Het activeert de deelnemers om na te denken aan welke knoppen zij zelf kunnen draaien om het vastleggen van zorginformatie makkelijker én leuker te maken, en het hergebruik van die informatie te vergoten.
In dit project is onderzocht hoe de aanlevering van gegevens over cardiologische implantaten, zoals pacemakers en ICD’s, aan de National Cardiovascular Data Registry (NCDR) kan plaatsvinden via hergebruik van gegevens uit het epd. Op dit moment wordt de registratie en aanlevering ingericht voor op basis van de zorginformatiebouwstenen, rechtstreeks vanuit het epd.
Pilots rond de inhoudelijke en technische kwaliteit van de toepassing van zibs en terminologie binnen het epd en het kwaliteitsregister. Ook is gekeken naar de effecten van de invoering van zibs voor het zorgproces, de leverancier en het kwaliteitsregister.
SNOMED CT is hét internationaal medisch terminologiestelsel om er voor te zorgen dat zorginformatiesystemen dezelfde (technische) taal spreken. In dit project zijn 32.500 Nederlandse termen geïdentificeerd op basis van de behoefte binnen de pilotprojecten die bedoeld zijn om eenduidig registreren te versnellen. In dit project is aan vertaling daarvan gewerkt.
De Basisgegevensset iZorg oftewel BgZ s de minimale set van patiëntgegevens die specialisme-, ziektebeeld- en beroepsgroepoverstijgend relevant is en die van belang is voor de continuïteit van zorg. De Basisgegevensset is gedefinieerd op basis van de zorginformatiebouwstenen. Voor de gestandaardiseerde patiëntgegevens die onderdeel zijn van de Basisgegevensset is zorgbreed afgesproken dat deze met prioriteit toegepast zullen worden in zorginformatiesystemen zoals epd’s, ecd’s en pgo's.
Lees hier meer over de BgZ.
Eerste pilot met zorginformatiebouwstenen ofwel zibs. Inmiddels zijn de zibs landelijk geaccepteerd als fundament voor eenmalig en eenduidig registreren.
Lees hier meer over de zibs.
De doelstelling van dit project was om te komen tot implementatierichtlijnen voor software-leveranciers, vooral epd-leveranciers, ten aanzien van een gestandaardiseerde gestructureerde overdracht van medische gegevens. Daarnaast om tot daadwerkelijk implementatie te komen van generieke overdrachtsgegevens. Dit betekent het uitwisselen van gestandaardiseerde patiëntgegevens bij overdracht tussen zorginstellingen. In 2015 is als generieke verdrachtsgegevenspilot een samenwerking gerealiseerd waarbij medische informatie van CVA-patiënten wordt overgedragen van het Maasstad ziekenhuis (Rotterdam) naar Laurens Verpleeghuizen (eveneens Rotterdam).
Het project Zorgproces Hoofdhalstumoren en kwaliteitsindicatoren onderzocht of kwaliteitsregistraties gevoed kunnen worden met de gegevens die met de zorginformatiebouwstenen worden vastgelegd aan de bron. In dit project is bekeken of dat gaat voor de zorgketen van patiënten met hoofd-halstumoren.
Het project 'Uitbreiden generieke overdrachtsgegevens met verpleegkundige gegevens' draaide om het harmoniseren van de bestaande standaard rond verpleegkundige overdracht (‘eOverdracht’) en het samenvoegen van die standaard met de Basisgegevensset Zorg. Hierdoor is een samenhangende set zibs ontstaan, die het medische en verpleegkundige domein als geheel afdekt. V&VN heeft hierop voortbouwend de informatiestandaard eOverdracht ontwikkeld.
Registratie aan de bron heeft de adoptie en bereidheid tot eenmalig en eenduidig registreren gemeten onder ziekenhuismedewerkers. Dit is gedaan met een vragenlijst onder alle medewerkers van de umc’s. De vragenlijst gaat over perceptie, verwachtingen, ervaringen, attitude en gedrag. Hiermee is enerzijds voortgang in het eenmalig registreren aan de bron zichtbaar gemaakt en anderzijds zijn knelpunten zichtbaar geworden. Dit is waardevolle input voor het programma.
Alle tools en praktijkverhalen zijn en blijven beschikbaar via Amigo!, het kennisplatform van Nictiz.
Heb je een dringende vraag over het programma? Neem dan contact op met de communicatieadviseur van het Citrienfonds, Louwke Meinardi, via meinardi@NFU.nl
